Voorbij de grens van je vakmanschap ligt innovatie
Waarom schakelen olie- en gasmaatschappijen een 110-jarig bedrijf uit Almelo in voor de productie van kleppen, containers en turbines? En waarom krijgt ditzelfde bedrijf de opdracht om de enorme metalen klok voor de Olympische Spelen te fabriceren? Over vakmanschap, het delen van verantwoordelijkheden en technologische hoogstandjes in Twente.
Tekst: Ben Kuiken, Nieuw organiseren
In de gigantische fabriekshal van machinefabriek Boessenkool aan de Turfkade in Almelo ligt een enorme metalen schijf ter grootte van een gemiddelde woonkamer. Het ding is van massief staal, zegt directeur Eelco Osse met enig ontzag in zijn stem, en weegt tonnen. De schijf is onderdeel van een prototype van een gigantisch vliegwiel dat moet gaan fungeren als opslag voor elektriciteit. ‘Zie het als een enorme batterij, maar dan met een rendement van 98 procent of meer.’ Toen Osse zijn medewerkers vertelde over de opdracht, reageerden zij in eerste instantie afwijzend. ‘”Dat kan nooit,” zeiden ze. Het punt is namelijk dat als zo’n vliegwiel eenmaal gaat draaien, er zulke gigantische krachten op komen dat het nauwelijks nog te controleren is. Er hoeft maar één klein lasnaadje verkeerd te zitten en het ding vliegt uit de bocht. Of de as breekt, met alle rampzalige gevolgen van dien. Kijk, dat vind ik dan een mooie uitdaging.’
boessenkool from punkmedia on Vimeo.
Of het gaat lukken, is op het moment van schrijven nog niet bekend. Maar het tekent de hi-tech uitdagingen waar Osse zijn bedrijf voor stelt. Osse nam het bedrijf zeven jaar geleden over van zijn vader en neemt naar eigen zeggen meer risico’s dan zijn voorganger. ‘Ik heb werktuigbouwkunde gestudeerd, mijn vader weg- en waterbouw. Daardoor kan ik bij de klant zowel technisch als commercieel goed meepraten. De uitdaging ligt er vooral in om het personeel mee te krijgen, want zij zijn toch wat voorzichtiger. Dus ik drop soms dingen in de groep. Hun eerste reactie is vaak: dat kan niet. Maar dan gaan ze erover nadenken en zeggen ze: “Als we het zo en zo doen, kan het misschien wel.” Dat is zo mooi om te zien. Onze grootste klant op dit moment kwam bij ons met een vraag waarvan het voltallige personeel zei dat het niet kon. Ik ben blij dat ik ze heb kunnen overtuigen.’
Ketting
Naast een vliegwiel voor energieopslag maakt Boessenkool allerlei onderdelen van metaal, van tanks en koppelingen voor de opslag en transport van olie en gas op zee, vulpistolen voor autogas tot onderdelen voor bakkerijproductielijnen en hijskranen. ‘Hoe uitdagender, hoe beter,’ zegt Osse lachend. ‘Neem bijvoorbeeld die koppelingen voor olie op zee: daar staat een druk op van 500 bar. Maar het mag natuurlijk niet gaan lekken, zoals destijds in de Golf van Mexico.’ Osse laat een gigantische metalen ovalen ring zien. ‘Kijk, dit wordt gebruikt om een drijvende opslag voor olie voor de kust van Nigeria mee te verankeren. De zee is daar drieduizend meter diep, dus daar heb je heel wat van deze kettingen voor nodig.’
Osse is zich er sterk van bewust dat hij dergelijke technologische uitdagingen niet in zijn eentje aankan. ‘Ik kan wel allemaal leuke dingen bedenken, maar de mensen op de werkvloer moeten het waarmaken, elke dag weer. Je doet het als team; als een van de schakels niet sterk genoeg is, breekt de ketting.’ De manier waarop Osse deze ketting aan elkaar smeedt, is door vooral open en duidelijk te communiceren. ‘Mensen herkennen en erkennen in hun kennis en vaardigheden, daar begint het mee. Vertellen waar je mee bezig bent en ze betrekken bij de uitdagingen waar je voor staat. Daardoor gaan ze met je meedenken en hoef je minder te sturen.’ Osse geeft het voorbeeld van die zaterdag dat hij langs het bedrijf reed en ontdekte dat er allemaal auto’s voor de poort stonden. Toen Osse de fabriekshal binnenliep, bleek een deel van het personeel aan het werk te zijn op hun vrije zaterdag. ‘”Wie heeft dit geregeld?”, vroeg ik. “Wij zelf,” was het antwoord. “Heb je gezien hoeveel werk er ligt?”
Cursus
Naast ze te betrekken bij de uitdagingen van het bedrijf, probeert Osse zijn personeel ook uit te dagen. Een van de eerste dingen die hij bijvoorbeeld deed toen hij in 2005 het bedrijf overnam, was alle lassers op cursus sturen: ‘We hebben allemaal vakmensen in dienst, mensen met vele jaren ervaring, maar bijna niemand had een certificaat. Als je in de olie- en gasindustrie wilt werken, heb je dat gewoon nodig. “Jongens, we gaan met z’n allen op cursus,” zei ik. Dat stuitte eerst natuurlijk op weerstand: “Ik doe dit werk al twintig jaar, wou je mij gaan vertellen hoe ik moet lassen?”, dat soort reacties. Maar uiteindelijk heb ik ze over de streep kunnen trekken; dat is een van de beste dingen die we konden doen.’
Deze manier van werken legt Boessenkool geen windeieren. Het bedrijf groeit jaarlijks met circa tien procent en heeft zijn orderportefeuille tot juni volgend jaar gevuld. In 2011 nam Osse bovendien het bedrijf Thomassen Machining over in Rheden. ‘Daar maken ze machineonderdelen van gietijzer. Ook een prachtig bedrijf met hele mooie vooruitzichten.’ De grootste uitdaging voor Osse is om goede mensen te vinden. ‘Het vak leren ze allang niet meer op school, dat moeten wij ze hier bijbrengen. Die kans krijgen ze hier volop; ze beginnen met de kleine machines en groeien langzaam door naar meer verantwoordelijkheid. En als ze een keer een fout maken, moet je ze niet meteen afstraffen. Niemand vindt het leuk om fouten te maken. Je kunt beter met elkaar kijken hoe je het de volgende keer beter kunt doen.’
Bedrijf? Boessenkool
Waar? Almelo
Activiteit? Machinebouw en metaalbewerking
Personeel? 40
Wat? Medewerkers betrekken, interne opleiding, technologische innovatie
Machinefabriek Boessenkool website